MUHYEDDİN BEYCAN

BATMAN’IN PETROL HAFIZASI TOZLU RAFLARDA MI KALACAK?

• admin
• 22 Aralik 2025
• Yazar
• 145 Görüntüleme

Batman’ın hikâyesi petrolle başladı.

1933’te Türkiye’de petrol arama faaliyetleri başladı.
1940’ta Raman-1 kuyusunda ilk petrol bulundu.
1948’de Raman-8 kuyusunda ekonomik üretim elde edildi.
1954’te bu çalışmalar TPAO’ya devredildi.
1959’da ise TPAO’nun ilk bölge müdürlüğü Batman’da kuruldu.

O yıllarda Iluh bir bucaktı.

Petrolün bulunmasıyla birlikte büyük bir değişim yaşandı.

1955’te belediye kuruldu,
1957’de ilçe oldu,
1990 yılında, merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal döneminde Batman Türkiye’nin 72. ili ilan edildi.

Köyden kasabaya, kasabadan ilçeye, ilçeden ile uzanan bu yolculuk adeta bir rüyaydı.

TPAO’nun kurulmasıyla Batman göç aldı.
Kürt’ü, Türk’ü, Arap’ı, Laz’ı…
Türkiye’nin dört bir yanından insanlar bu şehre geldi.
On binlerce insan TPAO’da çalıştı, emek verdi, emekli oldu.
Batman’ın ekonomisi, sosyal yapısı ve kültürü bu kurumla şekillendi.

Türkiye’nin bütün bölgelerinden çalışmaya gelen gençler burada evlendi, çoluk çocuk sahibi oldu. Emeklilikten sonrada şehri terk etmedi burada kaldı.

Batman bir zamanlar, akşam paydosunda üzerinden petrol kokusu eksilmeyen işçilerin şehriydi.
Yağlı tulumlarıyla, başlarındaki baretleriyle çarşıya çıkan o insanlar sadece birer emekçi değildi; bozkırdan bir medeniyet çıkaran alın terinin, fedakârlığın ve Batman’ın kimliğinin canlı simgeleriydi.

O tulumlar birer iş elbisesi değil,
o baretler birer ekipman değil,
bir şehrin hafızasıydı.

Geçen hafta TPAO’nun 71. kuruluş yıl dönümü kutlandı.
Ancak bu şehrin petrol geçmişini anlatacak bir Petrol Müzesinin hâlâ olmaması, Batman’ın en büyük eksikliklerinden biri olarak karşımızda duruyor.

16 Eylül 2021’de TPAO Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Melih Han Bilgin’in Batman ziyareti kapsamında Anadolu Ajansı için gerçekleştirdiğim röportajın ardından kendisine şu soruyu yöneltmiştim:

“Batman’ın bağrından çıkan bu dev kurumun neden bir müzesi yok? Batman bir petrol müzesi istiyor. Bu yönde bir çalışma var mı”

Sayın Bilgin o gün, TPAO Site yerleşkesinin girişinde sağ tarafta bulunan alanı işaret ederek:

“Batman valiliği ile buraya bir müze kuracağız.” demişti.

Aradan bunca yıl geçti. Oraya bir kazma vuruldu mu? bir çivi çakıldı mı? Bilmiyorum.

Türkiye’nin petrol serüvenine tanıklık eden; ilk matkaplar, ilk makineler, işçi tulumları, Raman-8’in hikâyesi…
Hepsi hâlâ kör ve sağır bir şekilde depolarda bekliyor.

Misafire Gösterecek Hafızamız Yok

Bugün Batman’a gelen misafirlerimizi, öğrencilerimizi, “işte bu şehir petrolle ayağa kalktı” diyerek götürebileceğimiz bir hafıza merkezi yok.

Modern binalar, genişleyen yollar, yükselen projeler elbette kıymetli.
Ama bir şehri gerçekten büyük yapan şey, geçmişine sahip çıkmasıdır.

Yıllardır konuşulan o müze için somut olarak ne yapıldı?
2021 yılında verilen sözler hangi noktada?

Batman’a kalıcı eserler kazandıran çalışmalarıyla dikkat çeken Valimiz Ekrem Canalp bu projeden haberdar olsaydı, şu an bu müzeyi geziyor olurduk.

Bu, petrolün başkenti Batman’ın hafızasına sahip çıkma meselesidir.
Bu, geçmişe duyulan vefa, geleceğe bırakılacak bir miras meselesidir.

O yağlı tulumlar,
o paslı matkap uçları,
Raman-8’in hikâyesi…

Batman sokaklarında yeniden canlanmalı.
Bu kez bir müze çatısı altında.

Batman bu müzeyi hak ediyor.
Bu hafızayı hak ediyor.
Bu vefayı sonuna kadar hak ediyor.